08 Brazilië

Iguaçu watervallen

Grenzen zijn altijd een belevenis en ook deze keer is niet anders. Dit is echt een hele drukke grensovergang vanwege alle dagjesmensen die terugkomen van ene dagje taxfree in Paraguay. We worden op een zijspoor gezet naast een legertruck en moeten een eindeloze hoeveelheid hokjes langs voor de immigratie en de douane. We worden geholpen door een vriendelijke douanier die goed Engels spreekt maar het proces ook niet kan versnellen. Ondertussen krijgt hij van tijd tot tijd automatische berichtjes als er een auto langs rijdt met een kenteken dat ergens op de zwarte lijst staat. De wordt vervolgens aan de kant gezeten en geïnspecteerd door op alle holle ruimtes met een moersleutel te tikken. Uiteindelijk is het al lang en breed donker als ook zijn baas een stempeltje geeft en we Brazilië in kunnen rijden. Dankzij IOverlander vinden we al snel een grote supermarkt (een Makro!) waar we ons geld kunnen omwisselen en voor een paar dagen eten inslaan. Het valt ons op dat het hier best duur is maar dat wel alles verkrijgbaar is. Brazilië, in ieder geval dit deel, lijkt weer een flink stuk welvarender dan dat we tot nu toe gezien hebben. We rijden naar een camping vlak bij de toegang van de Iguaçu watervallen. Niet echt een camping maar een Eco Hostel waar we op een parkeerplaats mogen parkeren en de sleutel van een huisje krijgen om de douchen. Het is al echt laat inmiddels maar we worden hartelijk ontvangen. En ook hier spreken ze weer perfect Engels. Dat gaat goed want Portugees dat lukt echt niet.

Na een klamme nacht, ook hier heeft het erg veel geregend en we staan in een bos, worden we gewekt door vliegtuigen en helikopters. We staan blijkbaar ook naast een vliegveld. Maar de zon schijnt, een perfecte dag om de Iguaçu watervallen en het bijbehorende nationaal park te bezoeken. Dit complex van bijna 300 watervallen op het drielandenpunt van Argentinië, Paraguay en Brazilië is te bezoeken per bus of helikopter. Wij kiezen voor de eerste optie. De gezamenlijke watervallen zijn weliswaar kleiner dan de Victoria watervallen in Afrika maar wel de grootste van Zuid Amerika en minstens zo indrukwekkend. En wij kunnen het weten! Vanaf de Braziliaanse kant is het zicht op de watervallen het mooist. Via mooie wandelpaden met uitkijkpunten lopen we kilometers langs de watervallen en eindig je bij de ‘Garganta del Diablo” (keel van de duivel), de meest indrukwekkende van allemaal. Ondanks dat het behoorlijk druk is genieten we enorm.

Itaipudam, bezoek met een staartje

Als we het park uit zijn nemen we een Uber een kilometer of dertig stroomopwaarts naar de Itaipudam met de één na grootste waterkracht centrale van de wereld. Ook hier gaan we per bus het terrein op maar niet nadat we net als in een vliegveld onze bagage door een scanner is gegaan.  Ook hier zijn we weer zwaar onder de indruk van de afmetingen en de getallen. Door de inmiddels 40 jaar oude dam van 200 meter hoog en bijna 8 kilometer lang stroomt via 20 buizen met een diameter van 10 meter voldoende water en bijna geheel Paraquay van elektriciteit te voorzien en 15% van Brazilië. Vergelijkbaar met ruim 20 hele grote kolencentrales. We nemen weer een Uber terug naar het Eco Hostel maar als ik deze wil betalen kom ik er achter dat ik mijn portemonnee kwijt ben. Ik begrijp er niets van, de laatste keer dat ik hem gebruikt heb was om de tickets voor de Itaipudam te betalen. Het beetje geld en de creditcard is niet zo’n probleem maar mijn rijbewijs zit er ook in. We proberen met hulp van de receptie te bellen maar krijgen de dam niet te pakken. We komen er wel achter dan er deze avond om 7 uur ook nog een rondleiding is. Ik neem dus maar weer een Uber richting de dam (we hebben een tweede creditcard) in de hoop mijn portemonnee te vinden. Misschien verloren in de bus of in de scanner blijven hangen? Na weer bijna drie kwartier rijden ben ik bij de dam. Ik loop meteen naar het ticket loket en tot mijn grote verassing en blijdschap houden ze mijn portemonnee al omhoog. Zeker foto op mijn rijbewijs bekeken? Ik hoef alleen te vertellen hoeveel geld er in zat en na ondertekening van een formuliertje heb ik mijn portemonnee terug met al het cash geld er nog in. Kijk, zo kan het ook, ook in Zuid-Amerika! Door mijn blijdschap vergeet ik te vragen waar de portemonnee gevonden is. Super, van andere reizigers hoor je zo veel negatieve verhalen, maar ook hier deugen de meeste mensen, en dat geeft vertrouwen.

De volgende ochtend is het nog steeds mooi weer. In een nabij gelegen boom is een troep kapucijnapen jackfruit aan het ontbijten. Tussen de huisjes scharrelt een rood neusbeertje. De naam Eco Hostel doet zijn naam eer aan.

Landbouw op hoogvlaktes met Europees tintje

Na het ontbijt vetrekken we en rijden via de 277 naar het oosten, richting kust.  Over een kleine week willen we in Paraty (tussen Rio de Janeiro en Sao Paulo) zijn omdat we daar Rietje, de moeder van Jacobine, gaan ontmoeten. Het is een mooie asfaltweg over relatief hoog gelegen vruchtbaar landbouwgebied met toch ook wel verassend veel bosgebied. Het oogt allemaal heel ontwikkeld en Europees, alleen dan vele malen uitgestrekter. Een ander verschil is dat er vrijwel alle zijwegen onverhard zijn en meestal afgesloten met een hek. Aan de grote huizen, luxe auto’s, vrachtwagens wordt er hier goed verdiend hier aan soja, mais en graan. Het klimaat is hier zo perfect voor landbouw dat er meerdere keren per jaar geoogst kan worden.

We rijden ongeveer 400 kilometer naar een klein dorpje ‘Entre Rios’ iets ten zuiden van Guarapuava. Er is hier een kleine camping die ons aanbevolen is door (Duitse) reizigers.  Als we het dorp binnenrijden kijken we onze ogen uit. Het is alsof een dorp binnenrijden in Bavaria, Zuid Duitsland. Grote smetteloze huizen in Duitse stijl, prachtige tuinen en strakke wegen en fietspaden. Vanaf 1951 hebben zich hier straatarme Duitsers gevestigd die uit eeuwenlang langs de Donau in Hongarije en voormalig Joegoslavië hadden gewoond en geboerd hadden. Na de oorlog is deze groep deels uitgemoord, opgesloten en na lange omzwervingen jaren later met hulp van geldschieters in Brazilië terechtgekomen. Er werden vijf dorpen gesticht en als je nu daar rondloopt/ kijkt is het eigenlijk ongelofelijk hoe snel het gebied zo welvarend is geworden. Een economisch wonder dankzij hardwerkende mensen en een ideaal klimaat. We maken kennis met Camilla, de eigenaressen van de overlandersplek in de achtertuin van een prachtig huis. Ze spreekt alleen Duits, voor mij geen probleem maar voor Bien wel een beetje. Er wordt hier overal thuis Duits gesproken, de kinderen leren Portugees op school als een ‘vreemde’ taal.

Meer is hier te lezen: Linkje

We blijven hier een paar  nachtjes staan. Ik kan wat werken, Bien kan de was doen (het is prachtig weer!) en ik fiets in de middag een beetje door uitgestrekte velden in de omgeving. Heerlijk! Na ons afscheid  waar we ook nog even kennis maken met de zus van Camilla die perfect Engels spreekt. Ze nodigt ons uit om naar haar boerderij te komen, maar we hebben eigenlijk een beetje haast. Wie weet een volgende keer. Wel heel interessant.

Terug naar de kust

We rijden we naar Curitiba, een grote stad al een beetje in de buurt van de Atlantische oceaan. De weg is weer prima maar wordt wel steeds drukker. Tot voor kort was dit een tolweg maar gek genoeg zijn alle tolstations dicht en kunnen we er langs rijden. Prima voor ons natuurlijk. In Curitiba slapen we een nachtje op een parkeerplaats bij een stadspark met een meer midden in de stad. Er is ook een soort kleine kermis en een boulevard en grappig genoeg zitten er ook weer capibara’s langs de waterkant en zien we een paar rode lepelaars.

De volgende dag vervolgen we onze route komen onder Sao Paulo aan bij de kust. We zijn 100 meter gedaald en dat is goed te merken. Het is warmer maar vooral veel vochtiger. Het plaatsje heet Peruibe en is in deze tijd van het jaar een slapende badplaats. Het kan hier zo te zien heel druk zijn maar wij zijn nu zo’n beetje alleen en parkeren aan de boulevard tussen twee verlaten strandtenten.  Op het strand zijn alleen vogels en de harde wind en regelmatige regenbuien nodigen ook niet echt uit om op het strand te gaan liggen. Wel mooi om te wandelen en te genieten van de zee. Niet alleen de lucht is warm, ook de zee heeft een aangename temperatuur. Dat is voor ons voor het eerst op onze reis in Zuid- Amerika.  We blijven hier een tweede nacht om weer wat te kunnen werken en wat boodschappen te doen.

Noordwaarts langs de kust

Vanaf Peruibe rijden we verder langs de kust naar het noorden naar Sao Sebastio. Geen snelle route maar wel mooi en we mijden hiermee de miljoenenstad Sao Paolo. We rijden langs diverse badplaatsen en zien toch ook wel veel armoede. Dit gebied is toch wel even iets anders dan de ‘Duitse’ hoogvlaktes. In Sao Sebastio overnachten we bij een parkje aan de kust met uitzicht op de haven en het oude stadje. Hier worden aan een lange pier grote olietankers leeggepompt naar grote opslagtanks voor de olie voor Sao Paolo. De volgende ochtend bezoeken we nog even het nabijgelegen oude centrum en drinken een heerlijke koffie op het dorpspleintje. Toeristisch plekje maar door het ontbreken van hordes toeristen wel heel relaxed.

Hoe noordelijker we komen hoe mooier de kust wordt. Bergachtiger, leger, groener en prachtige stranden. Weer een stukje noordelijker overnachten we bij een strandtentje. het regent heel de nacht maar de volgende ochtend schijnt de zon. We gaan nog lekker even een paar uurtjes naar het strand. Een Braziliaans strand op zaterdagmorgen is echt een belevenis. Gezinnen sjouwen hun hele hebben en houwen het strand op, stoelen, parasols en uiteraard een paar koelboxen met eten en drinken. Wij zitten bescheiden op ons handdoekje en kijken alles aan. Naast ons zit een dikke Braziliaan in zijn campingstoel onder een gele parasol, zwembroek, zwart shirtje en met zonnebril. Naast hem zit zijn vrouw en hij heeft een zoontje die een beetje aan het spelen is. Naast hem in het zand liggen al twee lege halve liter blikken Heineken. Het is tien uur in de ochtend en ik denk nog, nou nou. Maar het wordt echt ongelofelijk. Elk kwartier komt er een nieuwe halve liter uit de koelbox en meneer blijft onverstoord zitten en doordrinken. Het enige wat beweegt is zijn rechterarm. Als het twaalf uur is heeft hij zo’n vijf liter bier op. Ik snap echt niet hoe hij dat doet zonder te pissen. Nog een blik later  vertrekken ze. Ok, hij waggelt een beetje maar loopt nog wel.  Zou me niets verbazen als hij ook nog gaat rijden….

Nog een half uurtje later wordt het snel steeds donkerder en breekt de een enorme tropische regenbui los. Wij zijn net op tijd terug bij Kasa en kunnen schuilen. Het regent zo hard dat we besluiten maar weer naar buiten te gaan om te ‘douchen’. Naast Kasa spuit uit een regenpijp van een huis een enorme straal water. Heerlijk warm regenwater!

Bien’s moeder Rietje is inmiddels met Ronald en Babs in Paraty aangekomen maar we willen ze nog een dag geven om te acclimatiseren.  Wij slapen  nog een nachtje aan de kust, ca 50 km voor Paraty. Overigens een schitterende plek waar we vrijwel alleen op het strand kunnen parkeren met een supermooi uitzicht. Bij vloed komt het water vrijwel onder de wielen van Kasa maar dat is geen probleem. Het is een grote beschutte baai en het verschil tussen eb en vloed stelt hier, vergeleken met Nederland, niet zo veel voor.

Weerzien in tropisch paradijs

De volgende ochtend kopen we nog een grote vis bij de lokale visser (vanochtend gevangen) en rijden rustig naar Paraty waar we hartelijk worden ontvangen door Ronald en Babs. Babs heeft hier familie wonen en elk jaar huren ze dit huis een paar maanden van hun familie. Uiteraard ook een geweldig weerzien met Rietje, die met haar 82 jaar dit toch maar mooi nog mee mag maken! Ze is met Ronald en Babs meegereisd van Nederland via Rio de Janeiro en over ruim een week zetten wij  haar af op het vliegveld in Sao Paolo. KLM vliegt vanaf daar rechtstreeks naar Amsterdam.

Kasa past niet door de poort dus parkeren we Kasa met twee wielen op de stoep en twee op straat. Het is een rustig buitenwijkje in een superrelaxed dorp zo te zien. Geen probleem dus. We gooien een stroomdraadje over de schutting om de koelkast koud te houden. Meer hebben we niet nodig, en als de stroom uitvalt (en dat gebeurt hier nogal eens) dan hebben wij in ieder geval nog koud bier en internet via Starlink 😉

De tien dagen die volgen vliegen voorbij. Het dagelijks patroon is globaal als volgt: we ontbijten apart, daarna even douchen en drinken daarna koffie op het terras van het huis. Ronald en Babs willen ons alles laten zien in de omgeving en met name alle bijzondere lunchgerechten bij hun favoriete restaurantjes die ze de afgelopen vele jaren hebben ontdekt. Betere gidsen kun je je niet wensen.

Ik kan me niet alle gerechten meer herinneren maar wat me wel is bijgebleven zijn Pasteis (soort loempia’s), Pao de Queijio (kaasbroodjes), Coxinhas (gefrituurde kaasbolletjes), Mandioca Frita, (friet van cassave) en Maqueca. Het laatste is een heerlijk tropisch stoofpotje met vis en garnalen uit een speciaal daarvoor gemaakt aardewerken pannetje.  Zo’n pannetje hebben we gekocht als souvenir voor thuis.

Dus meestal trekken we er eind van de ochtend op uit met het autootje van Ronald en Babs het dorp in of ergens in de omgeving iets te gaan bekijken en te gaan lunchen. Hoogtepunt is als we ter ere van hun 50(!) jarig huwelijk gaan eten bij een schitterend restaurant aan de jachthaven. Hier staat ook het huis waar de moeder van Thomas Mann gewoond heeft.

Na een heerlijke lunch op een terras of lekkere snacks aan het strand met een paar biertje of een Caipirinha (cocktail van limoen, suiker, ijsklontjes en Cachaça) erbij is het de rest van de middag meestal een beetje uitbuiken, gezellig kletsen met elkaar en vrienden en familieleden van Ronald en Babs die regelmatig langs wippen. Of gewoon genieten van de mooie tuin met prachtige tropische vogels. De dames kunnen alle drie heerlijk koken dus ‘s-avonds was er altijd een heerlijke maaltijd, een paar koude biertjes en dan weer naar bed. Een super relaxte tijd waar we waarschijnlijk wel een paar kilootjes zijn aangekomen.

We hebben mooie en bijzondere mensen ontmoet op soms hele bijzonder plaatsen. De nicht van Babs woont bijvoorbeeld midden in een stukje tropisch regenwoud langs een waterval in een heel bijzonder zelf ontworpen huis met rondom terrassen pal naast de bomen van regenwoud. Wat een bijzondere plaats, wel heel vochtig en weinig zonlicht maar altijd de geur en het gevoel van het regenwoud met bijzondere insecten en aapjes. Grappig is dat de nicht nog wel Nederlands verstaat maar bijna geen woord meer spreekt. Ook hier worden we weer volgestopt met Braziliaanse heerlijkheden.

Paraty, een pareltje in Brazilië.

Waar de kust over het algemeen volgeplempt is met hoge flats en toeristenhotels is het hier dankzij de historische waarde en verstandig beleid heel authentiek gebleven. Geen enkel huis is hoger dan twee etages. Het stadje is de oude havenstad waar in de 17e eeuw de 1200 kilometer lange goudroute  “Caminho do Ouro” vanaf de grootste goudmijn ter wereld eindigde. Vanaf hier werd het goud verscheept naar Portugal en dat zorgde voor een economische bloei. Een prachtig stadje ontstond in deze beschutte baai. Nadat Rio de Janeiro met spoorlijnen werd verbonden en de grote haven werd raakte Paraty enigszins in verval en veranderde sinds die tijd nauwelijks. En dat maakt dat het nu zo bijzonder is en de omgeving zo ongerept is gebleven. Daarom staat het nu op de Unesco werelderfgoedlijst en is het bij toeristen populair. We begrijpen wel dat veel mensen hier willen wonen. De huizenprijzen stijgen hier al jaren explosief.

De toeristen laten zich met paard en wagen vervoeren over de oude keienwegen tussen de oude huizen. In het oudste deel van de strand vullen deze keienpaden met vloed met zeewater om vervolgens met de ebstroom weer schoon te spoelen. Dit was vroeger natuurlijk een uitkomst.  Nu is het vooral heel leuk. En kun je voor je huis met eb een krabbetje tussen de keien vissen.

Behalve dat het stadje bijzonder is, vinden wij ook de omgeving geweldig. Door de ligging aan warme oceaan en de hoge bergrug landinwaarts heerst er hier langs de kust een tropisch klimaat met vergelijkbare flora en fauna als in het Amazonegebied dat zich veel noordelijker rond de evenaar bevindt.  Voor vogelaars is het hier een paradijs, we zien heel veel soorten die we nooit eerder gezien hebben. Hoogtepunt was toch wel een reuzentoekan.

Maar ook zien we slangen, bijzondere insecten, witoorpenseelaapjes, etc. Het is begin maart en de temperaturen zijn nog erg hoog, er is weinig wind en het regent vrijwel elke dag wel een paar uur. Voor ons wel even wennen maar we vinden het heerlijk. Het strand van Paraty zelf is niet bijzonder maar verderop in de baai en een baai verderop hebben de stranden een hoog Bounty gehalte.  Hier gaan we een dag met zijn drietjes heen. Bien, Rietje en ik.

Afscheid

De tijd vliegt voorbij en dan breekt de dag aan dat we afscheid moeten nemen van Ronald en Babs die ons zo gastvrij hebben ontvangen. We hopen ooit hier nog eens terug te komen. We brengen Rietje naar Sao Paulo om op het vliegtuig te zetten. Het is een paar honderd kilometer rijden, de zon schijnt en het is een prachtige route langs de (toeristen) kust.  Rietje zit op de bijrijdersstoel en zit als een koningin te genieten. Aan het eind van de middag parkeren we Kasa op de taxi standplaats van het enorme vliegveld. We krijgen hiervoor speciale toestemming van de politie omdat we niet op de gewone parkeerplaatsen passen (hoogte) en ook omdat Rietje zogenaamd gehandicapt is (ze heeft een vervelend wondje aan haar been waardoor lopen lastig is). De agenten zijn helemaal enthousiast over Kasa en onze reizen en we mogen als we willen hier zelfs overnachten. Dat gaan we maar niet doen. Nadat we Rietje hebben ‘afgegeven’ en afscheid hebben genomen rijden we verder. Sao Paulo is echt een gigantische stad en duurt uren voordat we de stad zijn doorgestoken. Daarna rijden we nog een uurtje verder totdat het helemaal donker is. In de stromende regen parkeren we bij een benzinestation voor de nacht.

Terug naar Uruguay

De volgende drie dagen rijden we zo’n 1800 kilometer naar Uruguay. In het begin veel regen maar hoe verder we naar het zuiden rijden hoe stabieler (en koeler) het weer wordt. De eerste dag hebben we nog een groot schrikmoment. Vlak voor ons raakt een auto op het natte wegdek in de slip toen de bestuurder op de ‘vluchtstrook’ terecht kwam en door het terugsturen in de slip raakte. Het asfalt op de weg ligt hier meestal een paar centimeter hoger dan op de vluchtstrook. De auto begon om zijn as te draaien en raakte vol zowel de linker als de rechter vangrail. Wij konden op tijd remmen en gelukkig waren er geen andere auto’s in de buurt. De auto komt tot stilstand op de rechter rijbaan en wij gaan er achter staan met onze alarmlichten aan. Best spannend want er rijdt hier veel zwaar vrachtverkeer.  Uit de kapotte auto, met gesprongen airbags, stapt een echtpaar. Via een achterportier wordt een kind uit het wrak getild. Het meisje droeg geen gordel denken we en heeft een flinke bloedende hoofdwond. Bien stap uit om de vrouw en het kind te helpen. Ik zet Kasa nog een stukje achteruit als buffer. Vrachtwagens scheuren gewoon langs ons heen maar gelukkig stoppen er ook een paar Brazilianen in personenauto’s. Met een paar man wordt de kapotte auto naar vluchtstrook geduwd en worden takken op de weg gelegd om het gevaar te markeren. Best slim. Wij gaan ook op de vluchtstrook staan. Er is hier geen GSM bereik en eigenlijk willen ze de politie bellen. Wij bieden aan om onze Starlink te gebruiken maar terwijl we bezig zijn die op het dak op te tuigen besluiten de andere hulpverleners toch het gezin mee te nemen in hun auto’s en het wrak achter te laten. Begrijpelijk. Ook wij gaan maar weer verder. Doet je wel weer beseffen dat als zoiets gebeurt je reis in één keer over kan zijn.

We hebben ruim 3500 kilometer door Brazilië gereden maar eigenlijk nog maar een piepklein stukje van dit enorme land gezien. Maar wat we gezien, geroken, geproefd en meegemaakt hebben smaakt absoluut naar meer. Het taalprobleem was natuurlijk nog een tandje groter maar we vonden de mensen erg vriendelijk, de landschappen mooi, het klimaat heerlijk, genoten van fruit en groentes, kleurrijke vogels, een warme oceaan, alles bij elkaar een uitnodiging om te zijner tijd nog veel meer van dit prachtige land te gaan ontdekken.